چاپ افست
چاپ افست یکی از رایج ترین شیوه های چاپ موجود در سطح کشور می باشد.
افست (Offset)، در معنای لغت یعنی غیر تماسی بودن، یعنی اینکه متریال چاپی که اغلب کاغذ می باشد در تماس مستقیم با پلیت چاپی که به اصطلاح معمولا زینک گفته می شود نمی باشد، در نتیجه در دسته بندی صنعت چاپ،چاپ افست در دسته بندی های چاپ های غیر تماسی قرار می گیرد. ما در صنعت چاپ لازم است در ابتدا انواع سیستم های چاپ را بدانیم. سیستم ها و سبک های مختلفی برای چاپ کردن وجود دارند از چاپ های دستی، تامپو ، فلکس ، سیلک و …. تا چابگر های ماشینی همچون سیستم های مسطح و چاپ افست و در این سالهای اخیر چاپ دیجیتال که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع چاپ افست
از چاپ افست امروز بطور گسترده برای انواع چاپ کتاب، چاپ کاتالوگ، چاپ بروشور ، چاپ پوستر ، چاپ سربرگ ، چاپ کارت ویزیت ، چاپ تراکت ، چاپ ست اداری ، پاکت نامه و در کل هرچیزی که نیاز این را دارد بر روی کاغذ با تیراژ بالا که معمولا بیش از ۱۰۰۰ عدد یا بیشتر و با کیفیت بالا چاپ شود مورد استفاده قرار می گیرد.
دستگاه های چاپ افست بسته به مدل و یا همان نوع شرکت سازنده، سایز چاپ و تعداد رنگ بکار رفته که به اصطلاح برج های رنگ گفته می شود تقسیم بندی می شوند که بطور مختصر به شرح بعضی از آنها می پردازیم.
۱- براساس سایز چاپ
ابعاد دستگاه ها نیز بر این اساس سایز چاپ متفاوت می باشند. دستگاه هایی که برای چاپ افست بکار می رود، چاپ هایی با سایزهای ۵*۳۵ سانتیمتر تا ۱۰۰*۷۰ و یا حتی در موارد محدودی تا سایز ۱۴۰ *۱۰۰ مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این نکته بسیار حائز اهمیت است که به علت وجود دستگاههای با ابعاد مختلف باید دقیقا محاسبه شود که کار چاپی ما با کدام یک از این دستگاهها به صرفه تر می باشد زیرا که هرچه تیراژ چاپ بالاتر ، از نظر اقتصادی به صرفه تر می باشد.
بعنوان مثال کاری که با ابعاد ۲۵×۳۵ و تیراژ ۱۰۰۰۰ باشد را می توانیم هم با دستگاه ۵۰ ×۷۰ بصورت دو دور و هم با دستگاه ۱۰۰×۷۰ بصورت یک دور چاپ کنیم. که چاپ با دستگاه ۱۰۰×۷۰ بسیار به صرفه تر می باشد. البته باید هزینه زینگ و فیلم نیز در نظر گرفته شود.
۲- بر اساس تعداد رنگ دستگاه
دستگاه ها معمولا بصورت تک رنگ، دوررنگ ، چهاررنگ ، پنج رنگ ، شش رنگ ، هشت رنگ و … که شرکتهای سازنده براساس نیاز شما می تواند تعداد رنگهای آنها را نیز بیشتر بکند.
در چاپ افست هر رنگ به بطور جدا گانه بر روی کاغذ چاپ میشود و در نهایت عمل ترکیب رنگ بر روی کاغذ صورت میگیرد.برخی از دستگاه های چاپ افست دارای یک ستون(برج) رنگ هستند یعنی در هر بار مکش کاغذ فقط می توانند یک رنگ را روی کاغذ چاپ کنند.اما بطور کلی برای چاپ کارهای تمام رنگی از ماشین های چاپ چهار رنگ اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. یعنی به اصطلاح دارای چهار برج رنگی می باشد که می تواند طیف وسعی از رنگ ها را بر روی کاغذ چاپ کند. که هر برج رنگ توانایی چاپ یک رنگ از چهار رنگ اصلی را داراست.
به این چهار رنگ به اصطلاح CMYK گفته می شود. این حروف اختصار نام چهار رنگ اصلی به زبان آلمانی است، که با استفاده از این چهار رنگ همه رنگ ها ساخته می شوند که این رنگ ها شامل چهار رنگ فیروزه ای یا سایان (Cyan)ارغوانی یا مجنتا (Magenta) رنگ زرد یا یلو (Yellow) و رنگ سیاه یا کلید(Black or key) می باشد.
در چاپ افست ما می توانیم از یک برج رنگی دستگاه، ۱۰ طیف رنگی مختلف چاپ کنیم. در ماشینهای چاپ افست برای هر رنگ یک ستون چاپ که متشکل از سیلندر بستن زینک و غلطک های رنگ می باشد.
تعداد رنگ های بکار رفته در ماشین چاپ، دارای کاربردهای متفاوتی نیز می باشند، مثلا چابگر های تک رنگ برای چاپ متن کتاب ، چاپ سربرگ، چاپ پاکت نامه و … بکار می رود و ماشین های چاپ دو رنگ برای متن هایی که معمولا دو رنگ هستند و یا چاپ سررسید ها بکار می رود. البته دیده شده برای چاپ کارهای تمام رنگی، از ماشین های تک رنگ هم نیز استفاده شده است که این روش غالبا مورد رضایت قرار نمی گیرد زیرا که هر بار باید یک طیف رنگی آن چاپ شود که این امر سبب بروز هرچه بیشتر خطا در کار می شود.
نحوه کار چاپ افست
تکنولوژی چاپ افست تا حدودی پیچیده می باشد. در این ماشین برای چاپ هر رنگ بر روی کاغذ از سه استوانه ی اصلی استفاده میشود. به دور غلطک اول صفحه ای فلزی از جنس آلومینیوم که به آن پلیت یا زینک میگوید پیچیده می شود. این صفحه ی فلزی قبلاً در واحد پیش از چاپ موسوم به لیتوگرافی ساخته شده است. در لیتوگرافی فایلی که برای چاپ ارسال شده است به چهار رنگ تشکیل دهنده ی آن (CMYK) تقسیم می شود و این رنگ ها بر روی سطح ورقه ی آلومینیومی چاپ میشود. جنس سطح زینک به گونه ایست که به هیچ عنوان مرکب را به خود جذب نمیکند اما آب را به خود جذب می کند. جنس بخش پلیمری دقیقاً برعکس عمل می کند یعنی مرکب را جذب کرده و آب را به خود جذب نمی کند. غلطک زینک بسته به تصویری که با مواد پلیمری بر سطح آن نقش بسته مرکب را از غلطک جذب می کند و در سایر بخش ها فقط مرطوب می شود. سپس این رنگ جذب شده را به غلطک پایینی که از جنس لاستیک می باشد منتقل می کند این غلطک هم بر روی کاغذ میچرخد و مرکب را به سطح کاغذ منتقل می کند. غلطک زیرین وظیفه ی فشار دادن کاغذ به غلطک لاستیکی را بر عهده دارد.
نحوه قیمت گذاری در چاپ افست
معمولا قیمت های کار چاپی بر اساس دورماشین چاپ تعیین می گردد، یعنی از یک برگ الی ۵۰۰۰ برگ یک دور ماشین محاسبه می گردد و قیمتشان یکی می باشد و ۵۰۰۰ برگ به بالا هر ۱۰۰۰ برگ یک قیمت و یا قیمت گذاری بصورت پلکانی انجام می گیرد: از یک برگ الی ۲۰۰۰ برگ، از ۲۰۰۰ برگ الی ۳۰۰۰ برگ، از ۳۰۰۰ برگ الی ۴۰۰۰، از ۴۰۰۰ برگ الی ۵۰۰۰ و از ۵۰۰۰ برگ به بالا هر کدام یک قیمت، قیمت گذاری ها متفاوت است و بسته به سیستم هر چاپخانه این قیمت گذاری ها تعین می شود. همچنین این نکته حائز اهمیت می باشد که با توجه به اینکه هزینه ی ساخت زینک نیز ثابت می باشد یعنی از یک برگ تا ۵۰۰۰ برگ هزینه ثابت می باشد پس در نتیجه به تیراژ کار بستگی پیدا نمیکند یعنی با افزایش تیراژ چاپ هزینه ی چاپ هر برگ کاهش می یابد.به همین دلیل از چاپ افست برای چاپ در تیراژ های پایین استفاده نمی شود.
هر چه سایز ماشین چاپ بزرگتر قیمت دستمزد کار چاپی آن نیز بیشتر می گردد، بنابراین شخص سفارش دهنده باید سایز کار و تیراژ آن را مد نظر قرار بدهد، بطور مثال: یک کار چاپی در سایز A4 با تیراژ ۵۰۰ هزار نسخه را می توان هم با ماشین یک ورقی چاپ کرد و هم با ماشین دوورقی، با توجه به اینکه یک دستگاه کار چاپی ۵۰۰۰ نسخه است پس در ماشین دوورقی دو برگ همزمان چاپ میشود که تیراژ نهایی ما ۲۵۰,۰۰۰ برگ است که اگر تقسیم بر ۵۰۰۰ برگ کنیم، ۵۰ دستگاه کار چهاررنگ یک وررقی می شود با فرض اینکه هر دستگاه چاپ چهاررنگ یک وررقی ۱۰۰,۰۰۰ تومان باشد جمع آن مبلغ ۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان می شود، حال اگر همین کار در یک ماشین چاپ دوورقی انجام شود در هر چاپ چهار برگ همزمان چاپ می شود که تیراژ نهایی ما ۱۲۵,۰۰۰ برگ می شود که اگر تقسیم بر ۵۰۰۰ برگ کنیم، ۲۵ دستگاه کار چهاررنگ دوورقی می شود، با فرض اینکه هر دستگاه چاپ چهاررنگ دو وررقی ۱۶۰,۰۰۰ تومان باشد مجموعا مبلغ ۴,۰۰۰,۰۰۰ تومان می شود، پس با توجه به محاسبات گفته شده می توانیم بگوییم یک کار A4 در تیراژ ۵۰۰ هزار برگ را اگر با یک ماشین چاپ دوورقی چهاررنگ چاپ کنیم با صرفه تر است، حال اگر همین کار در تیراژ ۱۰ هزار برگ بود نتیجه ای را بر خلاف محاسبه انجام شده را می دهد.
منبع : وبسایت مرکز تخصصی چاپ متین
